Gabriel Pottjewijd, de hoofdpersoon uit ‘De nachtstemmer’, is orgelstemmer. Hij reist binnen en buiten Nederland, liefst per trein, naar kerken om daar orgels te stemmen. In het boek gaat hij in een plaatsje dat sterk aan Maassluis doet denken de plaatselijk orgels stemmen. Daar komt hij met wonderlijke figuren in contact.

De wereld volgens Maarten ’t Hart ziet er ouderwets uit; er wordt een sfeer van vervlogen dagen opgeroepen. De schrijver heeft er overduidelijk geweldig veel lol in om ons deze ‘openluchtmuseumwereld’ voor te schotelen. Het enthousiasme spat ervan af. Bovendien beschikt ’t Hart over een ongelooflijke feitenkennis, en dan niet alleen over het stemmen van orgels, maar over allerlei uiteenlopende onderwerpen. Ook zijn Bijbelkennis is, dat weten we al van deze schrijver, fenomenaal. Muziekliefhebbers (Bach!) komen behoorlijk aan hun trekken.

De plot van het boek is eenvoudig, en toch wil je als lezer graag weten hoe het zit. Misschien heeft de plot een iets te hoog Dik-Trom-gehalte, maar het is genoeg om ons te laten doorlezen. Gabe Pottjewijd komt in contact met een Portugese schone en haar zestienjarige dochter, en dat gegeven zou een liefdesgeschiedenis kunnen opleveren. Dat maakt ons ook nieuwsgierig naar het verloop van het verhaal.

Pottjewijd stemt niet alleen de orgels. Hij probeert ook in het contact met de Portugese aantrekkelijke vrouw een goeie afstemming te vinden. Soms slaat hij de plank behoorlijk mis. Zo likt hij een keer zijn bord af omdat zij zo verrukkelijk heeft gekookt. Maar daarvan raakt zij behoorlijk ontstemd. De afstemming tussen de twee duifjes levert komische situaties op. Maar omdat wij lezers bij een van de eerste ontmoetingen een regaal, een klein en zeldzaam oud huisorgeltje, in het huis van de Portugese tegenkomen, houden we goede hoop.

De dochter van de Portugese heeft moeite met spreken, ze zou autistisch zijn, maar ze vindt de orgels fascinerend. De parallel tussen dit meisje en de dieren die in het boek voorkomen, ook de Bijbelse, is gemakkelijk te vinden. Zo komt alles goed in het boek en loopt de vertelling goed af. Het boek laat ons met een glimlach achter. Moeilijk is dit boek niet, wel opgewekt en dat is ook wel eens fijn in deze sombere tijden.

Op p. 232 staat de zin: ‘Je hebt gelijk, tussen droom en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren. Deze beroemde en vaak geciteerde zin komt uit een gedicht van Willem Elsschot: ‘Het huwelijk’. In het boek zijn de bezwaren anders van karakter dan in het gedicht. Dat is interessant om te aan te roeren bij de boekbespreking. Verder is het leuk om het gedicht ‘Zo gruwelijk, voor Caroline’ van Adriaan van Dis ernaast te lezen (huwelijk rijmt op gruwelijk). Op internet is daar van alles over te vinden. Dat leverde in onze boekenclub een mooie discussie op.

Heb je ook iets bijzonders gelezen en wil je erover vertellen?

Mail je leeservaring naar machteldvansoest@gmail.com.